تیپ‌شناسی MBTI و انتخاب شغل مناسب

انتخاب شغل مناسب و پیدا کردن کاری که برای آن ساخته شده‌ایم می‌تواند یک موضوع اضطراب‌آور برای بسیاری از افراد باشد. خصوصا کسانی که برای اولین بار می‌خواهند وارد بازار کار شوند و هنوز هیچ تجربه و ذهنیتی در مورد محیط کار ندارند. بسیاری از ما در دوران دانشجویی‌مان راهبرد مشخصی برای انتخاب شغل نداشتیم و در اغلب موارد صرفا بر اساس رشته‌ای که در آن درس خوانده بودیم به دنبال کار می‌گشتیم. شاید الان هم وضع بهتر نباشد و معیارهای تراز اولی برای انتخاب شغل در دانشگاه‌ها و قبل‌تر، در مدارس وجود نداشته باشد.

اما مسئله‌ای که احتمالا همه روی آن توافق نظر داریم این است که انتخاب شغل، یک انتخاب سرنوشت‌ساز و مهم برای زندگی هر فرد است که نه تنها زندگی شغلی او را در سال‌های آینده تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه روی سایر جنبه‌های زندگی فرد مثل روابط خانوادگی، رابطه عاطفی و حتی دستاوردها و نوع تفریحات فرد هم تاثیر می‌گذارد.

انتخاب شغل مناسب موضوعی است که باید جدی گرفته شود و برای انتخاب شغل مناسب لازم است مجهز به راهبردی مشخص و محکم باشیم.

تا حالا کمتر پیش آمده که به انتخاب شغل به عنوان یک «تخصص» نگاه کنیم. بیشتر مواقع، شغل ما، ماحصلِ مسیر و جریانی بوده که خواسته یا ناخواسته در آن قرار گرفته بودیم.

ما معتقدیم انتخاب شغل آن قدر مسئله‌ مهمی هست که باید «راهبردی» مشخص برای آن در نظر گرفت.

هدف از ارائه این مبحث چیست؟

در سلسله بحث‌های «انتخاب شغل مناسب» سعی می‌کنیم به مرور زمان، نکات لازم و کاربردی را در این خصوص بیان کنیم تا بتوانید با رویکردی صحیح و مشخص بهترین شغلی که برای «شما» مناسب است را با دقت و هوشمندی انتخاب کنید و در نتیجه به رضایت و موفقیت شغلی دست پیدا کنید. تیپ‌شناسی نوین معتقد است «انتخاب شغل» به صورت یک امر حرفه‌ای و تخصصی، موردی است که در کشور ما کمتر بعنوان یک آموزش زیرساختی به آن توجه شده است. بنابراین در این سلسله آموزش‌ها تلاش می‌کنیم شما را با نکات کلیدی و اساسی انتخاب شغل آشنا کنیم.

در پایان این سلسله مباحث شما باید قادر باشید، با تحلیل و ارزیابی درست، مناسب‌ترین شغل را برای خودتان انتخاب کنید و از نقاط قوت‌تان برای افزایش موفقیت شغلی استفاده کنید.

تا به حال در برخی کتاب‌ها و سایت‌ها، توصیه‌هایی در رابطه با انتخاب شغل مناسب نوشته شده که برخی از آن‌ها هم می‌تواند کارآمد باشد. اما مسئله مهمی که در اغلب این مقالات و کتاب‌ها مورد غفلت واقع می‌شود، مسئله‌ «استعدادهای» ذاتی و منحصر به فرد اشخاص است. این درست است که بسیاری از اصول انتخاب شغل، برای همه افراد، مشترک و یکسان است. اما، قسمت مهمی از فرایند انتخاب شغل، برای هر کس منحصر به خود اوست و نمی‌توان برای هر دو نفر، نسخه‌ای واحد تجویز کرد.

وقتی صحبت از تیپ شخصیتی و تفاوت‌های شخصیتی بین افراد می‌شود، ریزبینی و تخصص در بحث انتخاب شغل مناسب، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. گاهی هم ممکن است در خصوص راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار شخصی بر اساس تیپ شخصیتی افراد صحبت کنیم که در مقاله‌ای جداگانه به این موضوع پرداخته‌ایم. این مجموعه مقالات را از لینک زیر می‌توانید مطالعه کنید:

راه‌اندازی کسب‌و‌کار شخصی بر اساس تیپ شخصیتی

در واقع، یک فرایندِ کامل برای انتخاب شغل، فرایندی است که در آن به تفاوت‌های شخصیتی و در نتیجه استعدادها و توانمندی‌های مختلف افراد توجه شود.

مسئله‌ای که افرادِ جویای کار را از هم متمایز می‌کند این است که هر کدام از آن‌ها چه نقطه‌ی قوتی دارند و چه چیزِ ارزشمندی می‌توانند به سازمان یا شرکتی که در آن کار می‌کنند اضافه کنند.

شخصیت‌شناسی MBTI چه مزیتی برای سازمان‌ها و کار تیمی دارد؟

یادگیری یک مهارت-اگر در حوزه‌ علاقه و توانمندی ما باشد- کار چندان سختی نیست، مسئله مهم این است که «من» چه چیزی می‌توانم به کارم اضافه کنم و این‌جا بحث شناخت استعدادها و توانمندی‌های ذاتی نمودِ پررنگ‌تری پیدا می‌کند.

تیپ شخصیتی چقدر به انتخاب شغل مناسب کمک می‌کند؟

این طبیعی است که کسی که استعدادها و نقاط قوتش را می‌شناسد و از طرفی شغلی را انتخاب کرده است که آن شغل، مجال استفاده مناسب از توانمندی‌های آن فرد را به او می‌هد، حتما رضایت و موفقیت شغلی بالاتری را تجربه خواهد کرد نسبت به کسی که صرفا مهارتی را یادگرفته و به شکل روباتیک و مکانیکی دارد کاری را انجام می‌دهد. فرد دوم شاید با تلاش و سخت‌کوشی بتواند به درآمد مناسبی برسد و موفقیت‌هایی را در عرصه شغلی کسب کند، اما از آن‌جایی که برای کاری که انجام می‌دهد ساخته نشده، احتمالا رضایت شغلی کمتری را تجربه خواهد کرد.

طبیعی است که در انتخاب شغل، عوامل متعددی نقش دارند. در این مجموعه مقالات می‌خواهیم نقش و تاثیر تیپ شخصیتی بر اساس مدل MBTI را روی انتخاب شغل مناسب افراد بررسی کنیم و بعد از بررسی کامل تیپ شخصیتی، به سراغ عوامل مهم دیگر هم خواهیم رفت.

یک انتخاب شغل درست و موفقیت‌آمیز، مستلزم در نظر گرفتن همه عوامل مهم و تاثیرگذار است. اما دقت کنید، همه ما با ترجیحاتی ذاتی به دنیا می‌آییم و در نتیجه هر کدام، ویژگی‌هایی متمایز از هم داریم که این ویژگی‌ها روی تصمیمات ما در همه ابعاد و جنبه‌های زندگی تاثیر می‌گذارد.

آدم‌ها متنوع‌اند، همه شبیه به هم نیستند. ما قابلیت‌ها و استعدادهایی منحصر به خودمان داریم و بزرگترین موفقیت و رضایت ما زمانی است که از استعدادهایمان در جای درست و مناسب استفاده کنیم.

بر این اساس می‌توانیم بگوییم بزرگترین شکست زمانی است که استعدادهای «خودمان» را نشناسیم و در نتیجه فرصت رشد و ظهور آن‌ها را از دست بدهیم.

این تیپ شخصیتی ماست که مشخص می‌کند:

• من به محیط کاری علاقه دارم که رفت و آمد در آن زیاد باشد و هر روز بتوانم افراد مختلف و متنوعی را ببینم، یا این‌که دوست دارم در محیط کاری آرام و خلوت کار کنم که استقلال شخصی‌ خودم را در آن داشته باشم.
• یا این‌که محیط کاری منظم و چارچوب‌دار را ترجیح می‌دهم، یا دوست دارم در محیط‌هایی انعطاف‌پذیر و غیررسمی‌تر کار کنم.
• کار کردن در محیط‌های خلاق که پر از ایده‌های جدید و کار با مفاهیم و نظریات است برای من جذاب‌تر است یا این‌که ترجیح می‌دهم در محیطی که با آمار و داده‌های واقعی و منطقی سروکار دارد کار کنم.

بر این اساس، تیپ شخصیتی یکی از مهم ترین کلید‌هایی است که به ما کمک می‌کند شغل مناسب خودمان را پیدا کنیم. قبلاً در مقاله‌ای در مورد اهمیت تناسب و هم‌سو بودن شغل و تیپ شخصیتی توضیح داده بودیم. این مقاله را می‌توانید از لینک زیر مطالعه کنید:

تناسب شغل و تیپ شخصیتی چقدر مهم است؟

در صورتی که در یکی از تست‌های شخصیت‌شناسی MBTI شرکت کنید، می‌توانید به ترجیحات ذاتی خودتان در زمینه‌های زیر پی ببرید:

درون‌گرا یا برون‌گرا

بعضی افراد انرژی را از دنیای بیرون و ارتباط با آدم‌های مختلف و متنوع به دست می‌آورند، اما بعضی افراد بیشترِ انرژی‌شان را از افکار و اندیشه‌هایشان کسب می‌کنند.

حسی یا شهودی

اگر ترجیح می‌دهید به طور مستقیم دست به کار شوید و با ابزار و یا داده‌های واقعی و ملموس کار کنید حسی هستید. اما اگر ترجیح می‌هید با نظریات و تئوری‌های مفهومی کار کنید بدون این‌که الزاما به «مستندات» نیازی داشته باشید، ترجیح شما شهودی بودن است.

فکری یا احساسی

اگر ترجیح شما این است که تصمیم‌گیری‌هایتان را بر اساس تحلیلِ موقعیت انجام دهید به احتمال زیاد فکری هستید و در صورتی که ترجیح می‌دهید با ارزش‌های شخصی خودتان و آن‌چه خودتان درست می‌دانید تصمیم‌گیری کنید شخصی احساسی هستید.

ساختارگرا یا منعطف

این قسمت در مورد این است که شما دنیای اطرافتان را چطور سازماندهی می‌کنید و با مسائل بیرونی چطور برخورد می‌کنید؟ اگر ترجیح می‌دهید یک برنامه منسجم داشته باشید و سریع در مورد موضوعات تصمیم‌ بگیرید، شخصی ساختارگرا هستید، اما درصورتی که ترجیح می‌دهید با مسائل، هنگام رخ دادنشان مواجه شوید احتمالا فردی منعطف هستید.

بهتر است قبل از این‌که وارد فرایند انتخاب شغل یا انتخاب رشته تحصیلی شوید یکی از تست‌های معتبر MBTI را تهیه کنید و در آن شرکت کنید. آزمون MBTI سایت تیپ شناسی نوین یکی از گزینه‌های مناسب است که در حال حاضر در مرحله سنجش پارامترهای روایی و پایایی است. بعد از این که تیپ شخصیتی‌تان را شناختید لازم است از با کمک یک مشاور حرفه‌ای MBTI مسیر شغلی مناسبتان را طراحی کنید. مسیر شغلی که برای شما مناسب است و شامل لیستی از مشاغل است که شما برای کار کردن در آن‌ها ساخته شده‌اید.

اطلاعات بسیار ارزشمندی در مورد این‌که هر تیپ شخصیتی در کدام مشاغل احتمال رضایت شغلی بیشتری خواهد داشت، وجود دارد و انتخاب شغل مناسب از این نظر،‌ یعنی شغلی را انتخاب کنید که به شما بیشترین امکان را برای استفاده از مهارت‌ها و توانمندی‌هایتان می‌دهد.

مثلا به احتمال زیاد، تیپ‌های برون‌گرا از حرفه‌ای مانند «فروش» بیشتر استقبال خواهند کرد و می‌توانند از مهارت‌ ذاتیِ برون‌گراییشان به طور طبیعی در این حرفه استفاده کنند. چون شغلی مثل فروش نیاز به دیدار و گفتگو با افراد مختلف، با سلیقه‌ها و نیازهای متفاوت دارد که در نگاه اول، برای تیپ‌های برون‌گرا مناسب‌تر است.

در عوض درون‌گراها نیاز به تمرکز و استقلال بیشتری در کارهایشان دارند و رفت‌و‌آمد افراد مختلف ممکن است راندمان کاری آن‌ها را کم کند. بنابراین مشاغلی مثل برنامه‌نویسی یا کار در آزمایشگاه به عنوان محقق یا شغل مشاوره می‌تواند انتخاب مناسب‌تری برای این افراد باشد.

در قسمت‌های بعدی بیشتر این مسئله را باز خواهیم کرد.

دسترسی آسان به مجموعه مقالات «موفقیت شغلی و سازمانی»:

موفقیت شغلی: مقاله اول- تیپ‌شناسی MBTI چه کمکی در انتخاب مناسب‌ترین شغل می‌کند؟

موفقیت شغلی: مقاله دوم- رابطه درون‌گرایی و برون‌گرایی با انتخاب شغل مناسب چیست؟

موفقیت شغلی: مقاله سوم- ترجیحات شخصیتی چه تأثیری در انتخاب شغل دارند؟

موفقیت شغلی: مقاله چهارم- مدل تفکر (Thinking Style) شما چگونه است؟

موفقیت شغلی: مقاله پنجم- تیپ‌های شخصیتی بر اساس مدل تفکر: چگونه فکر می‌کنید؟

موفقیت شغلی: مقاله ششم- آشنایی با هشت تیپ شخصیتی بر اساس مدل تفکر آن‌ها

موفقیت شغلی: مقاله هفتم- معرفی چهار شغل مناسب برای تیپ شخصیتی ISTJ

موفقیت شغلی: مقاله هشتم- MBTI در توانمندسازی تیم‌های کاری و سازمانی چه کمکی می‌کند؟

موفقیت شغلی: مقاله نهم- تناسب شغل و تیپ شخصیتی چقدر اهمیت دارد؟

موفقیت شغلی: مقاله دهم- این نشانه‌ها را جدی بگیرید: عدم تناسب شغل و تیپ شخصیتی

موفقیت شغلی: مقاله یازدهم- هشت آرکتایپ غالب افراد در محل کار