سبک‌های یادگیری و تیپ ‌شناسی MBTI

تا حالا به این فکر کرده‌اید که هر کس روشِ یادگیری خاص خود را دارد؟ مثلاً شما برای یادگیریِ بهتر شیوهٔ خودتان را دارید که برای شما بهتر کار می‌کند. در حالی که ممکن است شیوه‌های دیگرِ یادگیری، چندان برای شما کارآمد نباشند. فکر می‌کنید با چه روش و سیاقی بهتر یاد می‌گیرید؟ مثلاً بعضی‌ها وقتی اطلاعات را می‌شنوند آن را بهتر یاد می‌گیرند، در حالی که بعضی‌ها باید اطلاعات را ببینند تا یاد بگیرند. نظریه‌های مختلفی دربارهٔ سبک‌های یادگیری معرفی شده‌اند و هر کدام سعی کرده‌اند به این سؤال پاسخ دهند که: «هر کس به چه شیوه‌ای بهتر یاد می‌گیرد؟»

یکی از نظریه‌های مربوط به سبک‌های یادگیری، بر اساس کارها و پژوهش‌های کارل گوستاو یونگ روان‌شناس تحلیلی است. نظریه تیپ‌های روان‌شناختی یکی از معروف‌ترین نظریات کارل یونگ است که بر اساس آن افراد در الگوهای مختلف شخصیتی طبقه‌بندی می‌شوند. بعدها بر اساس نظریه یونگ، مدل تیپ شناسی MBTI ایجاد شد که بر اساس آن افراد در چهار بُعد اساسی مورد بررسی قرار می‌گیرند:

۱. برون‌گرایی در مقابل درون‌گرایی

۲. حسی بودن در مقابل شهودی بودن

۳. فکری بودن در مقابل احساسی بودن

۴. قضاوتی بودن در مقابل منعطف بودن

نکتهٔ جالب این‌جاست که از مدل یونگ (و بعدها مایرز-بریگز) علاوه بر توصیف تیپ‌های شخصیتی مختلف، می‌توان در بحث سبک‌های یادگیری نیز استفاده نمود.

درست است که هر کدام از ابعاد فوق، نمایندهٔ یک جنبهٔ منحصربه‌فرد از سبک یادگیری شما هستند، اما با این وجود باید به یاد داشته باشید که سبک یادگیری شما متشکل از ترکیبی از این ابعاد است. مثلاً امکان دارد سبک یادگیری شما تلفیقی از مؤلفه‌های مربوط به برون‌گرایی، حسی بودن، احساسی بودن، و ادراکی بودن را در خود داشته باشد.

در ادامه این مقاله دربارهٔ هر کدام از ابعاد و تأثیر آن‌ها بر نحوهٔ یادگیری صحبت کرده‌ایم. شما با مطالعهٔ موارد زیر می‌توانید قسمت‌هایی که توصیفِ بهتری از شما ارائه می‌کنند را شناسایی کنید. به این فکر کنید که کدام ترکیب، سبک یادگیری شما را بهتر توصیف می‌کند؟

🟪سبک یادگیری برون‌گرا (Extraverted)

یادگیرنده‌های برون‌گرا از تعامل با دیگران انرژی می‌گیرند و تبادل ایده با بقیه را دوست دارند. آن‌ها دوست دارند در حین مراوده با دیگران و کار کردن در گروه‌ها یاد بگیرند.

تعدادی از فعالیت‌هایی که در حین یادگیری برای یادگیرنده‌های برون‌گرا سودمند است شامل موارد زیر هستند:

• تدریسِ چگونگی حل مسئله به دیگران
• کار مشارکتی/ گروهی
• یادگیری مسئله-محور

بنابراین اگر تدریس کردن را دوست دارید، از کارهای گروهی لذت می‌برید، و دلتان می‌خواهید از طریق تجربه و درگیر شدن با فعالیت مطلب را یاد بگیرید به احتمال زیاد شما یک یادگیرندهٔ برون‌گرا هستید.

از نظر آماری تقریباً ۶۰ درصد یادگیرنده‌ها برون‌گرا هستند.

ویژگی‌ یادگیرنده‌های برون‌گرا:

• از طریق تجربهٔ مستقیم بهتر یاد می‌گیرند
• از کار کردن با دیگران در گروه لذت می‌برند
• اغلب ایده‌هایی را از منابعِ بیرونی جمع‌آوری می‌کنند
• مشتاق رهبری کردن، مشارکت کردن، و به اشتراک گذاشتن عقاید خود هستند
• بدون این‌که منتظر راهنمایی باشد، پیش‌قدم می‌شود و کار را شروع می‌کند

🟪سبک یادگیری درون‌گرا (Introverted)

یک یادگیرندهٔ درون‌گرا نیز ممکن است آدمی اجتماعی باشد، اما نکتهٔ مهم این‌جاست که او ترجیح می‌دهد اول خودش رو مسائل فکر و آن‌ها را به تنهایی حل کند. یادگیرنده‌های درون‌گرا از منابعِ درونی خود انرژی می‌گیرند و ایده خلق می‌کنند. منابعی مثل: ایده‌پردازی، تأمل فردی، و جستجوگری در نظریات.

این افراد ترجیح می‌دهند قبل از این‌که مهارت جدیدی را امتحان کنند، خوب درباره‌اش فکر کنند. اگر شما فردی هستید که از مطالعه کردن در تنهایی، کار انفرادی، و سیر و سیاحت در ذهنتان لذت می‌برید به احتمال زیاد یک یادگیرندهٔ درون‌گرا هستید.

تقریباً ۴۰ درصد یادگیرنده‌ها درون‌گرا هستند.

ویژگی یادگیرنده‌های درون‌گرا:

• ترجیح می‌دهند به تنهایی کار کنند
• از کارهای انفرادی و بی‌سروصدا لذت می‌برند
• معمولاً با توسل به منابع درونی خود به خلقِ ایده می‌پردازند
• ترجیح می‌دهند گوش دهند، نگاه کنند و تأمل کنند
• دوست دارد قبل از شروع به کار یا امتحان کردنِ مهارتی جدید، دیگران را در حین انجام آن فعالیت مشاهده کند

🟪سبک یادگیری حسی (Sensing)

یادگیرنده‌های حسی بیشتر روی جنبه‌های فیزیکی و مادی محیط اطراف خود متمرکز هستند. طبق توصیف یونگ از افراد حسی، آن‌ها به دنیای بیرون علاقه‌مندند. آن‌ها افرادی واقع‌بین و معقول هستند و ترجیح می‌دهند به داده‌هایی تکیه کنند که از طریق تجربه به دست آمده‌اند. یادگیرنده‌های حسی نظم و روتین را دوست دارند، و علاوه بر این خود را به سرعت با محیط و شرایط در حال تغییر وفق می‌دهند (چون در لحظه حال زندگی می‌کنند و به اقتضای اکنون توجه دارند).

تقریباً ۶۵ درصد یادگیرنده‌ها حسی هستند.

ویژگی‌های یادگیرنده‌های حسی:

• روی لحظه حال و آن‌چه جلوی چشمشان است متمرکزند
• معقول و منطقی هستند
• در حل مسائل از تجربه‌های قبلی و عقل سلیم (قضاوت عقلانی) بهره می‌برند
• با حضور ذهن، محیط پیرامون را مشاهده می‌کنند

🟪سبک یادگیری شهودی (Intuitive)

یادگیرنده‌های شهودی بیشتر بر دنیایی از احتمالاتِ بالقوه متمرکزند. برخلاف یادگیرنده‌های حسی که به این‌جا و اکنون علاقه دارند، یادگیرنده‌های شهودی از سیروسیاحت در میان ایده‌ها، احتمالات و خروجی‌های بالقوه لذت می‌برند. این افراد اندیشیدن به مسائل و موضوعات انتزاعی، و رؤیاپردازی را دوست دارند و دلشان می‌خواهد آینده را در ذهن خود تجسم کنند.

به طور تقریبی ۳۵ درصد از یادگیرنده‌ها شهودی هستند.

ویژگی‌های یادگیرنده‌های شهودی:

• ترجیح می‌دهد در فواصل کوتاه کار کند، تا این‌که یک وظیفه را به صورت یک‌جا به پایان برساند
• از چالش‌ها، تجربیات، و موقعیت‌های تازه لذت می‌برد
• بیشتر گرایش به دیدن تصاویرِ بزرگ‌تر دارد و ممکن است از جزئیات غافل شود
• نظریات و ایده‌های انتزاعی را دوست دارد

🟪سبک یادگیری فکری (Thinking)

افرادی که سبک یادگیری فکری دارند، بیشتر روی دسته‌بندی و کارکرد داده‌ها و موضوعات آموزشی تمرکز می‌کنند. این افراد زمانی‌که با مسئله‌ای مواجه می‌شوند از تفکر عقلانی و منطقی خود بهره می‌برند. این یادگیرنده‌ها تصمیمات خود را بر مبنای ایده‌های شخصی از مفاهیمی چون درست، غلط، منصفانه، و عادلانه قرار می‌دهند.

بر اساس آمارها، تقریباً ۵۵ درصد از یادگیرنده‌های مرد و ۳۵ درصد از یادگیرنده‌های زن، سبک یادگیری فکری دارند.

ویژگی‌های یادگیرنده‌های فکری:

• علاقه‌مند به منطق و الگوها
• دوست ندارند تصمیمات خود را بر مبنای احساسات قرار دهند
• تصمیمات را بر مبنای دلیل و منطق قرار می‌دهند

🟪سبک یادگیری احساسی (Feeling)

افرادی که سبک احساسی دارند داده‌ها را بر اساس حس و هیجانِ اولیه‌ای که آن داده در آن‌ها برمی‌انگیزد مدیریت می‌کنند. یادگیرنده‌های احساسی به روابط و احساسات شخصی، و همچنین به یکپارچگی و تفاهم جمعی علاقه‌مندند. اگر تصمیمات خود را بر پایه احساسات قرار می‌دهید و از تعارض بیزارید، احتمال دارد که یک یادگیرندهٔ احساسی باشید.

۴۵ درصد از مردان و ۶۵ درصد از زنان، سبک یادگیری‌شان احساسی است.

ویژگی‌های یادگیرنده‌های احساسی:

• به مردم و احساسات آن‌ها علاقه دارند
• از احساسات و هیجانات خودشان و دیگران آگاه هستند
• تصمیمات خود را بر پایه احساساتِ آنی بنا می‌کنند
• به گروهی که در آن هستند روح و انگیزه تزریق می‌کنند

🟪سبک یادگیری قضاوتی (Judging)

یادگیرنده‌های قضاوتی بسیار قاطع هستند. در برخی موارد، ممکن است این افراد خیلی سریع و قبل از این‌که اطلاعات کامل را به دست آورده باشند، راجع به یک موقعیت تصمیم بگیرند. این یادگیرنده‌ها نظم و قاعده را ترجیح می‌دهند و دوست دارند طبق ساختار و زمان‌بندی مشخص پیش بروند. به همین دلیل کارها را با دقت از قبل برنامه‌ریزی می‌کنند. اگر آدمی بسیار سازمان‌یافته و جزئی‌نگر هستید و ایده‌های محکمی دربارهٔ امور دارید احتمالاً شما یک یادگیرندهٔ قضاوتی هستید.

تقریباً ۴۵ درصد از مردم سبک یادگیری قضاوتی دارند.

ویژگی‌های سبک یادگیری قضاوتی

• موضوعات مبهم و رازآلود را دوست ندارند
• در تصمیمات خود ثابت‌قدم هستند
• سازمان‌یافته و منظم‌اند
• عقاید محکمی دربارهٔ موضوعات دارند
• عموماً از قوانین دنباله‌روی می‌کنند

🟪سبک یادگیری ادراکی (Perceiving)

یادگیرنده‌های ادراکی در پاسخ به اطلاعات جدید و موقعیت‌های در حال تغییر، به شکل تکانه‌ای (آنی و در لحظه) تصمیم می‌گیرند. با این وجود، این یادگیرنده‌ها بیشتر اجازه می‌دهند تا پرندهٔ کنجکاوی‌شان در آسمان و در بین داده‌های مختلف، پرواز و جستجوگری کند. بر خلاف یادگیرنده‌های قضاوتی که نظرشان عوض نمی‌شود، یادگیرنده‌های ادراکی ترجیح می‌دهند شانس انتخاب گزینه‌های دیگر را از خود نگیرند. اگر شما چندین و چند پروژه را در آن واحد شروع می‌کنید (اغلب بدون این‌که هیچ‌کدام را به پایان برسانید)، از زمان‌بندی‌های سخت‌گیرانه دوری می‌کنید، و بدون برنامه‌ریزی از قبل پروژه‌ها را آغاز می‌کنید، در این صورت ممکن است فردی ادراکی باشید.

تقریباً ۵۵ درصد یادگیرنده‌ها ادراکی‌اند.

ویژگی‌های سبک یادگیری ادراکی:

• اغلب تصمیمات آنی و در لحظه می‌گیرند
• تصمیمات خود را بر اساس داده‌های جدید تغییر می‌دهند
• ساختار و سازمان‌یافتگی را دوست ندارند
• بسیار منعطف و سازگارند
• گاهی اوقات در تصمیم‌گیری مشکل دارند

منبع

آشنایی دقیق با سبک‌های یادگیری در دورهٔ غیرحضوری MBTI: