تیپ‌های شخصیتی هنگام استرس گریپ (Grip Stress) چگونه رفتار می‌کنند؟ (منبع)
- نویسنده:هانا پیزانی (Hannah Pisani)
- بازبینی بالینی توسط:دکتر استیون ملندی (Steven Melendy, PsyD.)
- ترجمه: دپارتمان تولید محتوای تایپ‌شناسی
- تغییرات، اضافات و ویرایش: آرسام هورداد
آیا تا به حال متوجه شده‌اید که شخصیت شما تحت استرس تغییر می‌کند؟ شاید معمولاً فردی خوش‌بین و بی‌خیال هستید اما وقتی تحت فشار قرار می‌گیرید، بدبین می‌شوید. یا شاید به آرام و واقع‌بین بودن خود افتخار می‌کنید اما متوجه می‌شوید که وقتی اوضاع سخت می‌شود، به طور غیر مشخصی احساساتی عمل می‌کنید.
آشنا به نظر می‌رسد؟ به احتمال زیاد، شما در حال تجربه استرس گریپ (Grip Stress) هستید.
روانشناسی پشت استرس گریپ
قبل از پرداختن به استرس گریپ، بیایید ابتدا نگاهی به نحوه عملکرد کارکردهای شناختی (Cognitive Functions) بیندازیم. کارکردهای شناختی فرآیندهای ذهنی هستند که تعیین می‌کنند ما چگونه دنیا را درک می‌کنیم و چگونه تصمیم‌گیری می‌کنیم.
هر تیپ شخصیتی استفاده از چهار کارکرد را ترجیح می‌دهد. این‌ها کارکردهای غالب (Dominant)، کمکی (Auxiliary)، سوم (Tertiary) و فروتر (مغلوب) (Inferior) ما هستند.
وقتی در وضعیت ذهنی سالمی هستیم، با کارکرد غالب خود پیش می‌رویم که به‌ترتیب توسط سایر کارکردها پشتیبانی می‌شود. برای درک بهتر این موضوع، تصور کنید شخصیت شما یک کابین خلبان با چهار صندلی است.
کارکرد غالب ما خلبان اصلی است – بخشی از شخصیت که بیشترین احساس “خود بودن” را به شما می‌دهد و برایتان آشناست. این خلبان شما را در زندگی هدایت می‌کند و درک شما از جهان را جهت می‌دهد.
کمک‌خلبان، کارکرد کمکی شماست که از نزدیک با خلبان کار می‌کند تا شما را در مسیر نگه دارد. این دو کارکرد با هم هسته اصلی شخصیت آگاه شما را تشکیل می‌دهند.
سومین نفر در کابین، کارکرد سوم شماست. این خلبان کم‌رنگ‌تر است و شما اغلب کمتر از آن آگاه هستید. اگرچه ممکن است گاهی راهنمایی ارائه دهد، اما به اندازه دو خلبان اول در به دست گرفتن سکان، باتجربه یا مطمئن نیست، بنابراین تمایل دارد در پس‌زمینه بماند.
در نهایت، کارکرد فروتر (مغلوب) وجود دارد. مانند کارکرد سوم، کارکرد فروتر نیز معمولاً کمتر به صورت آگاهانه قابل دسترسی است. معمولاً نقش پشتیبان را ایفا می‌کند و به خلبانان دیگر اجازه می‌دهد مسیر عمل را تعیین کنند.
حال، مقداری تلاطم را در کابین خلبان تصور کنید که ناشی از عوامل استرس‌زای خارجی مانند کار زیاد، مشکلات در روابط، نگرانی‌های مالی یا کمبود خواب است.
تحت چنین تلاطم‌های قابل توجه یا طولانی‌مدت، خلبان اصلی شما دچار فرسودگی می‌شود. خسته از تلاش برای حل مشکلات و احساس استیصال، کنترل را برای مدتی به کارکرد فروتر واگذار می‌کند تا بتواند تجدید قوا کرده و بهبود یابد.
وقتی این اتفاق می‌افتد، شما وارد استرس گریپ می‌شوید.
استرس گریپ چیست؟
در دوره‌های استرس، طبیعی است که به فرآیند ذهنی ترجیحی خود تکیه و به کارکرد غالب خود برای عبور از دوران سخت اعتماد کنیم. مشکل زمانی پیش می‌آید که برای مدت طولانی تحت استرس باشیم یا فشار بیش از حد شدید باشد.
وقتی این اتفاق می‌افتد، گویی کلیدی در ذهن ما تغییر حالت می‌دهد و کارکرد غالب مسئولیت‌های تصمیم‌گیری را به کارکرد فروترِ توسعه نیافته ما واگذار می‌کند. این حالت به عنوان افتادن در چنگال (falling into the grip) یا استرس گریپ شناخته می‌شود.
در طول دوره‌های استرس گریپ، ما تمایل داریم برخلاف شخصیت معمول خود عمل کنیم. این به این دلیل است که کارکرد فروتر ما کاملاً متضاد کارکرد غالب است. به عنوان مثال، INFPها با احساس درون‌ریز (Introverted Feeling) پیش می‌روند. در طول استرس گریپ، آن‌ها به‌طور بی‌برنامه بر تفکر برون‌ریز (Extraverted Thinking) تکیه می‌کنند.
از آنجایی که کارکرد فروتر ما به خوبی توسعه نیافته است، استفاده ما از این فرآیند ذهنی به شکلی نامتعادل و ناپخته بروز پیدا می‌کند. به همین دلیل است که افراد اغلب می‌گویند در طول استرس شدید احساس نمی‌کنند که «خودشان» هستند. آن‌ها از بخش‌هایی از شخصیت خود استفاده می‌کنند که معمولاً ناخودآگاه هستند و حتی از خودشان نیز پنهان‌اند.
هر تیپ چگونه در چنگال (استرس گریپ) واکنش نشان می‌دهد
هر تیپ شخصیتی استرس گریپ را به طور متفاوتی تجربه می‌کند. دانستن اینکه شما و اطرافیانتان چگونه به استرس گریپ پاسخ می‌دهید، می‌تواند برای رشد فردی و ارتباطات بین‌فردی بسیار ارزشمند باشد.
با در نظر گرفتن این موضوع، در اینجا مروری بر نحوه عملکرد هر تیپ شخصیتی در چنگال (استرس گریپ) آورده شده است:
ENFP (الهام‌بخش)
- حالت عادی: خلاق، همدل، کنجکاو، به دنبال امکانات جدید برای انسان‌ها.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: حس درون‌ریز Si): حس کنجکاوی و خوش‌بینی‌شان از بین می‌رود و نیاز شدیدی به کنترل، نظم و آشنایی پیدا می‌کنند. ممکن است ناگهان وسواس زیادی برای مرتب کردن محیط اطراف پیدا کنند یا بخواهند در رختخواب بمانند و سریال‌های تکراری ببینند. از نظر احساسی، تخلیه‌شده، بدبین و ناتوان از فکر کردن به آینده به نظر می‌رسند.
ENFJ (معلم)
- حالت عادی: خونگرم، اجتماعی، کاریزماتیک، مشتاق کمک به دیگران و بهتر کردن دنیا.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: تفکر درون‌ریز Ti): تمرکزشان را روی دیگران از دست می‌دهند. دچار شک و تردید نسبت به خود می‌شوند و حتی برای تصمیم‌های کوچک، در تحلیل فلج‌کننده گرفتار می‌شوند. برخلاف همیشه، ممکن است به شدت انتقادگر و کم‌حوصله شوند و مدام در خود و دیگران عیب پیدا کنند.
INFJ (مشاور)
- حالت عادی: آینده‌نگر، دارای بینش عمیق نسبت به افراد، اغلب پیش‌بینی‌های دقیقی درباره آینده دارند.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: حس درون‌ریز Se): به جای تفکر عمیق و نگاه به آینده، غرق در لحظه حال می‌شوند. ممکن است به شکل افراطی به فعالیت‌های حسی روی بیاورند (ورزش زیاد، پرخوری، دنبال هیجان رفتن). برخلاف شخصیت استراتژیک و آینده‌نگر همیشگی‌شان، ممکن است بی‌پروا و تکانشی عمل کنند و اهداف بلندمدت را فدای لذت‌های آنی کنند.
INFP (آرمان‌گرا)
- حالت عادی: همدل، رمانتیک، پایبند به ارزش‌های درونی، دارای دنیای درونی غنی و علاقه‌مند به هنر.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: تفکر برون‌ریز Te): انعطاف‌پذیری و مهربانی آن‌ها جای خود را به خشکی، عدم انعطاف و تمرکز وسواس‌گونه بر کارایی می‌دهد. به جای گشاده‌رویی، به شدت از خود و دیگران انتقاد می‌کنند. ممکن است روی انجام وظایف تمرکز کنند و ارتباطشان با خلاقیت خود را از دست بدهند.
ENTP (مبتکر)
- حالت عادی: باهوش، حاضر جواب، متفکر جسور و خلاق، به منطق و نوآوری اهمیت می‌دهند.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: حس درون‌ریز Si): آن‌ها که در حالت معمول پرحرف هستند، ساکت و گوشه‌گیر می‌شوند. به جای فکر کردن به ایده‌های بزرگ، در دنیای درونی خود (اغلب به شکلی منفی) گرفتار می‌شوند. ممکن است به هر حس بدنی یا فکر انتقادی در ذهنشان بیش از حد حساس شوند (مثلاً علائم خودبیمارانگاری نشان دهند). بدبین می‌شوند و به جای نگاه کلی و انتزاعی، روی جزئیات بی‌اهمیت و تجربیات منفی گذشته تمرکز می‌کنند.
ENTJ (فرمانده)
- حالت عادی: منطقی، کارآمد، رهبران ذاتی، هدفمند و با اعتماد به نفس.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: احساس درون‌ریز Fi): این افراد که معمولاً احساسات را نادیده می‌گیرند، به طور غیرمنتظره‌ای حساس و آسیب‌پذیر می‌شوند. ممکن است با احساسات شدیدی مثل بدبینی، اضطراب و ناامنی دست و پنجه نرم کنند که برایشان ناخوشایند و غیرقابل کنترل است.
INTJ (معمار)
- حالت عادی: استراتژیک، آینده‌نگر، متفکر، نوآور، به دنبال رشد و یادگیری مداوم.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: حس برون‌ریز Se): دیدگاه شهودی و آینده‌نگری خود را از دست می‌دهند. ممکن است حواس‌پرت، نامطمئن و آشفته شوند. همچنین ممکن است به دنبال لذت‌های حسیِ آنی و هیجانات، بدون فکر کردن به عواقب بلندمدت باشند.
INTP (منطق‌دان)
- حالت عادی: روشنفکر، کنجکاو، تحلیل‌گر، به دنبال درک پیچیدگی‌های جهان از طریق منطق.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: احساس برون‌ریز Fe): INTPهای معمولاً بی‌تفاوت و منطقی، به طور غیرعادی نگران تأیید دیگران می‌شوند. ممکن است دچار پارانویا شوند و بیش از حد روی روابطشان و اینکه آیا شریک یا دوست «خوبی» هستند، حساس شوند.
ESTP (کارآفرین)
- حالت عادی: ماجراجو، پرانرژی، عمل‌گرا، بازیگوش، در لحظه حال زندگی می‌کنند.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: شهود درون‌ریز Ni): ESTPهای معمولاً برون‌گرا و عمل‌گرا، به طور غیرمنتظره‌ای پارانوئید، گوشه‌گیر و مضطرب می‌شوند. افکار نگران‌کننده درباره آینده (چه اتفاق بدی ممکن است بیفتد؟) ذهنشان را درگیر می‌کند و ممکن است به دنبال معنا و نماد در جزئیات بی‌اهمیت باشند.
ESTJ (ناظر)
- حالت عادی: عمل‌گرا، واقع‌بین، قابل اعتماد، رهبران قوی، حافظ سنت‌ها.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: احساس درون‌ریز Fi): این افراد معمولاً منطقی و عمل‌گرا، به طور غیرعادی احساساتی و حساس می‌شوند. ممکن است از دیگران دوری کنند چون احساساتشان بر آن‌ها غلبه کرده است. نگران این می‌شوند که دیگران دوستشان ندارند و رفتارهای بدخلق و عصبی از خود نشان می‌دهند.
ISTJ (بازرس)
- حالت عادی: محتاط، منطقی، وظیفه‌شناس، متعهد به اهداف و تأمین امنیت.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: شهود برون‌ریز Ne): دیدگاه منطقی همیشگی‌شان تحت‌الشعاع اضطراب شدید درباره آینده قرار می‌گیرد. مدام نگران اتفاقات بد احتمالی هستند و اعتماد به نفس خود و اطرافیانشان را از دست می‌دهند. آن‌ها که معمولاً آرام و ساکت‌اند، ممکن است تندخو، نامنظم و بدخلق شوند.
ISTP (صنعتگر)
- حالت عادی: مستقل، عمل‌گرا، منطقی، ماجراجو، در لحظه زندگی می‌کنند.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: احساس برون‌ریز Fe): استقلال‌طلبی شدید آن‌ها جای خود را به نیاز ناگهانی و شدید به تأیید دیگران می‌دهد. نگران این می‌شوند که به اندازه کافی خوب نیستند و به طور غیرمنطقی از ناراحت کردن دیگران می‌ترسند. این ترس‌ها باعث گوشه‌گیری، اجتناب از روابط اجتماعی و غرق شدن در بدبینی می‌شود.
ESFP (سرگرم‌کننده)
- حالت عادی: بازیگوش، حساس، پرانرژی، اغلب مرکز توجه، از لحظه حال لذت می‌برند.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: شهود درون‌ریز Ni): زندگی در لحظه حال برایشان بسیار سخت می‌شود. اغلب گوشه‌گیر می‌شوند و درگیر تصورات تیره و تار از آینده می‌شوند. این حالت معمولاً با پارانویا همراه است و باعث می‌شود احساس کنند نمی‌توانند به نزدیک‌ترین افرادشان اعتماد کنند.
ESFJ (حامی)
- حالت عادی: وظیفه‌شناس، خونگرم، قابل اعتماد، برون‌گرا، مهارت‌های اجتماعی قوی، اغلب ستون جامعه خود هستند.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: تفکر درون‌ریز Ti): این افراد که معمولاً اجتماعی‌اند، به درون خود فرو می‌روند. ممکن است به شدت از خود و دیگران انتقاد کنند، اشتباهات گذشته را بارها مرور کنند و دچار فلج تحلیلی شوند. احساس بی‌کفایتی می‌کنند و برخلاف همیشه، آشفته، بدبین و کم‌حوصله به نظر می‌رسند.
ISFJ (مدافع)
- حالت عادی: خونگرم، عمل‌گرا، متعادل، حساس، فروتن، مراقب محیط اطراف، وظیفه‌شناس.
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: شهود برون‌ریز Ne): از اضطراب و پارانویای شدید رنج می‌برند و اغلب درباره خطرات بی‌اساس فاجعه‌سازی می‌کنند. این افراد معمولاً باثبات و منظم، به طور غیرعادی خودجوش و بی‌پروا می‌شوند و ممکن است بدون فکر به عواقب، دست به کاری بزنند.
ISFP (هنرمند)
- حالت عادی: مهربان، همدل، هماهنگ با دنیای اطراف، معمولاً هنرمند و روشنفکر، با نگرش «زندگی کن و بگذار زندگی کنند».
- در چنگال استرس (کارکرد فروتر: تفکر برون‌گرا Te): به طرز شگفت‌آوری خشک، بی‌صبر و انعطاف‌ناپذیر می‌شوند. ممکن است ارزش‌های درونی مهم خود را فراموش کنند و در عوض، بر دستیابی به اهداف بیرونی و به حداکثر رساندن کارایی در محیط خود متمرکز شوند.
کاهش استرس شدید (Grip Stress)
شناخت نحوه واکنش تیپ شخصیتی شما در دوران استرس شدید، اولین قدم برای بازگشت به تعادل است. با آگاهی از تیپ شخصیتی و نشانه‌های استرس در خودتان، می‌توانید خودآگاه‌تر باشید و وقتی حس می‌کنید در حال لغزیدن به این حالت هستید، آگاهانه یک قدم به عقب بردارید و از آن جلوگیری کنید یا شدت آن را کاهش دهید.
درباره نویسنده:
هانا پیزانی، نویسنده مستقل ساکن لندن، انگلستان است. او به عنوان یک INFP تیپ ۹، علاقه‌مند به استفاده از نظریه شخصیت برای درک بهتر خود و دیگران است و می‌خواهد به دیگران نیز در این راه کمک کند.
🔒این مقاله بخشی از محتوای تکمیلی دوره جامع شخصیت‌شناسی است که به‌طور منظم در اختیار شرکت‌کنندگان دوره قرار می‌گیرد.
با شرکت در این دوره علاوه بر دسترسی سریع به مجموعهٔ کامل محتواهای اختصاصی، آموزش جامع ۳ مدل تیپ‌شناسی یونگی (MBTI، کارکردهای شناختی و طبایع) را نیز دریافت می‌کنید و هم‌زمان به منابع آموزشی باکیفیت + مثال‌های کاربردی و کوچینگ و پشتیبانی اختصاصی نیز دسترسی خواهید داشت.
برای دریافت نوشته‌ها، ترجمه‌ها و فایل‌های صوتی آرسام هورداد…
با عضویت در کانال تلگرام آرسام هورداد، هر روز به نوشته‌ها، فایل‌های صوتی، ایده‌ها و بینش‌های تازه‌ای برای رشد شخصیت و توسعه فردی دسترسی خواهید داشت. آدرس کانال تلگرام: t.me/typeshenasi
عضویت در کانال تلگرام آرسام هورداد
یادگیری درست و اصولی تیپ‌شناسی:
